Εργατικό Ατύχημα – Δικαιώματα και υποχρεώσεις

Κατά την διάρκεια της παροχής της εργασίας του εργαζομένου, ή με αφορμή αυτή (χαρακτηριστικά έχει κριθεί από τα Δικαστήρια, ως εργατικό ατύχημα, ατύχημα το οποίο συνέβη κατά την διάρκεια της μετακίνησης του εργαζομένου από ή προς την εργασία του, προσβολή ναυτικού από AIDS από το οποίο προσβλήθηκε σε λιμάνι του εξωτερικού από επαφή του με εκδιδόμενη γυναίκα, λόγω το ότι είχε επί μήνες να επισκεφθεί το σπίτι του εξ αιτίας του πολύμηνου ταξιδιού του κ.λ.π.) ο εργαζόμενος μπορεί να υποστεί εργατικό ατύχημα, το οποίο έχει ως συνέπεια τον τραυματισμό του ή ακόμη σε σοβαρότερες περιπτώσεις, τον θάνατό του.

Σε περίπτωση επέλευσης εργατικού ατυχήματος στην επιχείρηση, κατ’ αρχάς ο εργοδότης έχει από τον νόμο υποχρέωση αναγγελίας αυτού του ατυχήματος.

Κατ’ αρχάς ο νόμος υποχρεώνει τον εργοδότη, με απειλή κυρώσεως (προστίμου) να βεβαιώσει εγγράφως και ενόρκως, εντός προθεσμίας 15 ημερών από την ημέρα του ατυχήματος, ενώπιον του Ειρηνοδίκη του τόπου του ατυχήματος, τις λεπτομέρειες του ατυχήματος, την ημέρα κατά την οποία συνέβη, το όνομα και τον τόπο της καταγωγής του παθόντος.

Περαιτέρω υφίσταται υποχρέωση του εργοδότη να αναγγείλει το εργατικό ατύχημα εντός 24 ωρών στην Επιθεώρηση Εργασίας και, χωρίς αναβολή και με το ταχύτερο μέσο, στην πλησιέστερη αστυνομική Αρχή. Όπου δεν υπάρχει επιθεωρητής η επόπτης εργασίας, η αναγγελία γίνεται μόνο στην αστυνομική Αρχή. (Σε περιπτώσεις σοβαρού τραυματισμού, οι εργοδότες υποχρεούνται να διατηρούν αμετάβλητα τα στοιχεία πού δύνανται να χρησιμεύσουν στην εξακρίβωση των αιτίων του ατυχήματος, σε περίπτωση δε κατά την οποία δεν τηρηθούν τα ως άνω, προβλέπεται και άσκηση ποινικής διώξεως.

Πέραν των ανωτέρω, ο εργοδότης υποχρεούται να τηρεί ειδικό βιβλίο ατυχημάτων όπου πρέπει να αναγράφονται τα αίτια και ή περιγραφή εκάστου ατυχήματος και να θέτει αυτό στην διάθεση των αρμοδίων Άρχων, καθώς και οφείλει να τηρεί κατάλογο των εργατικών ατυχημάτων πού είχαν ως συνέπεια για τον εργαζόμενο ανικανότητα εργασίας μεγαλύτερη των τριών εργασίμων ήμερων.

Τέλος, ο εργοδότης υποχρεούται, να προβεί σε δήλωση αναγγελίας του εργατικού ατυχήματος ή της επαγγελματικής ασθένειας στο αρμόδιο Υποκατάστημα του ΙΚΑ (αλλιώς στην Αστυνομική Αρχή) εντός προθεσμίας 5 ημερών από τότε που συνέβη το ατύχημα.

Από την πλευρά του ο εργαζόμενος, σε περίπτωση κατά την οποία υποστεί εργατικό ατύχημα, έχει δικαιώματα, τα οποία τις περισσότερες φορές δεν τα γνωρίζει.

Κατ΄ αρχάς θα πρέπει να διακρίνουμε δύο περιπτώσεις.

Πρώτον, αν ο εργαζόμενος είναι ανασφάλιστος, κατά την στιγμή που συμβαίνει το εργατικό ατύχημα:

Κανένας κοινωνικοασφαλιστικός φορέας δεν καλύπτει τα έξοδα ιατροφαρμακευτικής και νοσοκομειακής περίθαλψης και υποχρεωμένος να τα πληρώσει είναι αποκλειστικά ο εργοδότης.

Επίσης, ο ανασφάλιστος εργαζόμενος δικαιούται εφάπαξ αποζημίωση από τον εργοδότη, η οποία κυμαίνεται ανάλογα με τον βαθμό ανικανότητας για εργασία (πλήρης διαρκής ανικανότητα, μερική διαρκής ανικανότητα, πλήρης πρόσκαιρη ανικανότητα, μερική πρόσκαιρη ανικανότητα, θάνατος).

Τέλος ο ανασφάλιστος εργαζόμενος δικαιούται αποζημίωση λόγω ηθικής βλάβης, ή σε περίπτωση θανάτου του οι κληρονόμοι του αποζημίωση λόγω ψυχικής οδύνης. Θα πρέπει να τονισθεί, ότι οι παραπάνω αξιώσεις του εργαζομένου ή των κληρονόμων του, παραγράφονται μετά από παρέλευση 3 ετών από την ημέρα του εργατικού ατυχήματος.

Κατά δεύτερον, αν ο εργαζόμενος είναι ασφαλισμένος, κατά την στιγμή που συμβαίνει το εργατικό ατύχημα:

Ο εργοδότης απαλλάσσεται από τα έξοδα ιατροφαρμακευτικής και νοσοκομειακής περίθαλψης και ο εργαζόμενος καλύπτεται από τον ΕΦΚΑ για τις παροχές αυτές.

Όλοι οι εργαζόμενοι ανεξάρτητα αν είναι ασφαλισμένοι ή όχι στο ΙΚΑ, εφόσον υποστούν εργατικό ατύχημα που οφείλεται σε δόλο ή αμέλεια του εργοδότη ή των υπαλλήλων ή των συνεργατών του ή ιδίως όταν υπάρχει παράβαση των διατάξεων για τους όρους υγιεινής και ασφάλειας, δικαιούνται χρηματική αποζημίωση για ηθική βλάβη. Σε περίπτωση θανάτου η αποζημίωση επιδικάζεται στα μέλη της οικογένειας (ψυχική οδύνη). Το ποσό της αποζημίωσης εξαρτάται από το βαθμό της βλάβης και ρυθμίζεται από το δικαστήριο. Οι αξιώσεις αυτές παραγράφονται 5 χρόνια μετά το ατύχημα.

Ο εργοδότης επίσης υποχρεούται στην περίπτωση αυτή να καταβάλει στο ΙΚΑ κάθε δαπάνη από τη χορήγηση ασφαλιστικών παροχών στον παθόντα ασφαλισμένο.

Τέλος, ο εργαζόμενος ο οποίος υπέστη εργατικό ατύχημα, δικαιούται κατά το διάστημα της ανικανότητάς του προς εργασίας, επίδομα ασθενείας από τον ΕΦΚΑ και το υπόλοιπο του μισθού του από τον εργοδότη για διάστημα 15 ημερών, εάν έχει υπηρεσία μικρότερη του έτους ή 1 μηνός για υπηρεσία πάνω από έτος.

Κλείνοντας θα πρέπει να επισημανθεί ότι έχει παρατηρηθεί από την πρακτική και ιδίως σε τραυματισμούς οι οποίοι δεν χαρακτηρίζονται σοβαροί, ή σε περιπτώσεις ανασφάλιστης εργασίας, μεγάλο ποσοστό επιδίωξης αποσιώπησης του εργατικού ατυχήματος, με επιβλαβείς συνέπειες για τους εργαζομένους, οι οποίοι πειθόμενοι από υποσχέσεις οι οποίες τις περισσότερες φορές δεν τηρούνται, ή λαμβάνοντας ευτελή χρηματικά ποσά προς αποκατάσταση της βλάβης που υπέστησαν, χάνουν τα δικαιώματά τους.